کودک حساس و زودرنج به چه کودکانی می‌گویند؟

نحوه برخورد با کودکان بسیار حساس و زودرنج

کودک حساس، با سیستم عصبی بسیار حساس متولد شده‌اند و حتی به کمترین شرایطی که ممکن است برای دیگران هیچ اهمیتی نداشته باشد، به سرعت واکنش نشان می‌دهند. چنین کودکانی علاوه بر واکنش سریع، به همه مسایل پیرامون خود نگاه عمیقی دارند. آن‌ها به راحتی با مشاهده پریشانی عاطفی در دیگران، آشفته و مضطرب می‌شوند. این دسته از کودکان یا بسیار آرام و درون‌گرا هستند و به راحتی می‌توان آن‌ها را تربیت کرد یا ذاتاً بسیار فعال، لجباز و طلبکارند. همه کودکان بسیار حساس معمولاً نسبت به محیط عاطفی و جسمی خود حساسیت فوق‌العاده‌ای نشان می‌دهند.

علایم کودکان بسیار حساس

بسیاری از والدین، وقتی می‌بینند فرزندشان به راحتی دچار اضطراب یا آشفتگی می‌شود، شاید از خود بپرسند که «آیا فرزند من بسیار حساس است»؟ باید گفت علایم کودکان بسیار حساس معمولاً از سنین بسیار کم بروز می‌کند. علایمی که در این دسته از کودکان می بینیم:

• همدلی در آن‌ها موج می‌زند: کودکان بسیار حساس نسبت به دیگران همدلی بالایی دارند و آن‌ها همیشه نیازهای عاطفی دیگران را در اولویت نیازهای خود قرار می‌دهند و معمولاً درد عاطفی دیگران را به دوش می‌کشند. در نتیجه، سلامت جسمی، روحی و عاطفی آن‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
• بیش از حد تحریک می‌شوند: آن‌ها به راحتی در اثر سر و صدا، بو، لمس، تصویر، حرکت و مزه تحریک می‌شوند، به طوری که زندگی آن‌ها از همین امر اثر می‌پذیرد. یک تصویر یا یک صدای خاص می‌تواند کودک بسیار حساس را دچار اضطراب یا آشفتگی کند.

• آن‌ها همیشه سعی می‌کنند دیگران را از خود راضی نگه دارند: از آنجا که این دسته از کودکان از آزار دیگران خوشنود نمی‌شوند، همیشه دوست دارند به دیگران کمک کنند و آن‌ها را از خود راضی نگه دارند. شاید این ویژگی در برخی شرایط به آن‌ها آسیب برساند.
• دوست‌دار تنهایی هستند: شاید كودكان بسیار حساس برون‌گرا، پرحرف و عاشق دیگران به نظر برسند، اما خیلی زود بیش از حد تحریک می‌شوند. بنابراین به «زمان شخصی» یعنی زمانی نیاز دارند که فقط مختص خودشان باشد و ارتباط خود را با دنیای اطراف قطع سازند.
• قلب بر عقل آن‌ها حاکم است: آن‌ها ذاتاً به حدی عاطفی هستند که همیشه قلبشان بر آن‌ها حکومت می‌کند. اولین غریزه آن‌ها پیروی از قلب است.
• از هر چیز منفی بیزار هستند: چنین کودکانی به شدت از خشونت یا فیلم‌های ترسناک بیزار هستند و کاملاً از دعوا و مشاجره دوری می‌کنند.
• اغلب از هر چیزی شکایت می‌کنند: کودکان بسیار حساس اغلب شاکی هستند و با کوچک‌ترین مشکلی مانند خارش لباس، درز جوراب و یا حتی برخورد برچسب لباس با بدن غر می‌زنند.
• تغییر را دوست ندارند: کودکان حساس از تغییر نفرت دارند. کوچک‌ترین تغییر در اتاق، خانه یا محیط اطرافشان، آن‌ها را به شدت ناراحت می‌کند.
• آن‌ها از هر صدایی نفرت دارند: کودکان حساس اغلب از سر و صدای زیاد، وحشت‌زده شوند. محیط پر سر و صدا برای کودکان بسیار حساس کاملاً ممنوع است.
• ژرف‌اندیش هستند: این دسته از کودکان اغلب پرسشهای عمیق و تأمل‌برانگیز از بزرگسالان می‌پرسند و آن‌ها را متحیر می‌کنند. آن‌ها معمولاً بسیار اهل اندیشه هستند و اطراف خود را با دقت تماشا می‌کنند به همین دلیل سؤالات زیادی از بزرگترها می‌پرسند که بیشتر باعث آزردگی خاطر آن‌ها می‌شود.
• حیوانات را دوست دارند: آن‌ها ممکن است علاقه خاصی به حیوانات داشته باشند. مرگ یک حیوان خانگی ممکن است کودک بسیار حساس را تا مدت‌ها افسرده کند. عشق به حیوانات در این کودکان به اندازه‌ای شدید است که حیوان‌آزاری از جانب هر کسی که باشد آن‌ها را به شدت خشمگین می‌کند.
• طبیعتاً خجالتی هستند: کودکان بسیار حساس نسبت به غریبه‌ها کاملاً خجالتی هستند، به طوری که نمی‌توانند در مقابل افراد ناشناس به ابراز وجود بپردازند. اما بعد از آشنایی بلافاصله رابطه دوستانه برقرار می‌کنند و به راحتی باب دوستی و گفتگو را می‌گشایند.

مقاله نوازش کودک چه اثراتی بر روند رشد روانی و جسمانی او دارد؟ را هم بخوانید.

چگونه باید با کودک حساس و زودرنج روبرو شد؟

وجود یک کودک بسیار حساس در خانه دشوار و یا حتی گاهی کلافه‌کننده است. پرورش این کودکان برای والدین نوعی چالش به شمار می‌آید. با این حال، والدین باید آن‌ها را همان‌طور که هستند بپذیرند و درک کنند. این دسته از کودکان بسیار باهوش، شوخ‌طبع و بسیار شهودی هستند و مشاهدات خوبی دارند. همدلی بالای این کودکان موجب می‌شود شخصیت منحصر به فردی داشته باشند. در ادامه با برخی از راهبردهای فرزندپروری برای رویارویی با یک کودک بسیار حساس آشنا می‌شوید:

• به او اجازه دهید زمانی را تنها و برای خودش باشد: درک و پذیرش کودکان بسیار حساس مهم‌ترین کاری است که والدین می‌توانند برای آن‌ها انجام دهند. یک کودک بسیار حساس برای شارژ مجدد خود به کمی فضا و زمان نیاز دارد. این به اندازه تنفس برای او مهم است.
• کمی با او همدلی کنید: یکی از رایج‌ترین سؤالاتی که والدین در مورد کودکان حساس و زودرنج می‌پرسند این است که چگونه می‌توان به او کمک کرد؟ خوب، درک و همدلی با آن‌ها تنها کاری است که می‌توانید انجام دهید. این نکته را بدانید که وجود یک کودک بسیار حساس در خانه به معنای ترس بیشتر، خشم بیشتر، صدمات بیشتر و گریه بیشتر است. والدین این کودکان بعضی اوقات واقعاً کلافه می‌شوند و حتی صبر و شکیبایی خود را از دست می‌دهند. اما شما به عنوان پدر یا مادر اگر فرزندتان بیش از حد حساس است، باید کنترل او را به دست بگیرید.
• پذیرش را تمرین کنید: هرگز به خاطر ویژگی‌های خاص او از دیگران عذرخواهی نکنید. او با آن ویژگی‌ها به دنیا آمده است و وقتی در حضور او از دیگران پوزش می‌خواهید، این احساس را به او می‌دهید که عواطف، همدلی، حساسیت، احساس و رفتار او صحیح نیست و این منجر به کاهش عزت‌نفس او خواهد شد.
• کاری کنید آرام‌آرام بر ترس غلبه کند: اگر از کودک بسیار حساس خود بخواهید کاری را که از آن متنفر است یا از می‌ترسد، انجام دهد به او کمک می‌کنید تا بر ترس خود از آن مسئله یا موقعیت غلبه کند. اما این کار باید با سرعت تدریجی و نه با عجله انجام شود.
• یک حیوان خانگی بگیرید: کودکان بسیار حساس حیوانات را دوست دارند. بنابراین از تمایل خودشان استفاده کنید و یک حیوان خانگی بگیرید. یک حیوان خانگی در خانه علاوه بر این که یک همبازی برای او محسوب می‌شود، او را آرام می‌کند. قبل از تهیه حیوان خانگی اطمینان حاصل کنید که کودک به حیوانات خانگی حساسیت ندارد.
• برای کودکان بسیار حساس از روش‌های انضباطی سخت استفاده نکنید: استفاده از روش‌های تنبیهی سخت مانند کتک زدن یا داد زدن برای کودکان حساس، شرایط را بدتر می کند. او ممکن است برعکس با جیغ زدن، گریه کردن و بدخلقی و عصبانیت پاسخ دهد. بنابراین، برای تربیت کودکان بسیار حساس باید از روش‌های دیگری استفاده کرد. به عنوان مثال به کودک خیلی حساس نباید گفت اگر بستنی بخوری تنبیه می‌شوی، بلکه با او در مورد مضرات بستنی هنگام سرماخوردگی صحبت کنید.
• وقتی کودک ناراحت است با او صحبت کنید: وقتی می‌بینید فرزندتان گریه می‌کند، از او بپرسید چه چیز او را ناراحت کرده است. کمی با چرب‌زبانی به او کمک کنید به سوالات جواب دهد. بعد از این که دلیل آن را فهمیدید از او بپرسید برای بهتر شدن حالش، چه کاری می‌توانید انجام دهید. شاید لازم باشد با ارایه راه‌حل به او کمک کنید. بعضی از این کودکان مدتی گریه می‌کنند و بعد علت ناراحتی خود را به زبان می‌آورند.
• به آن‌ها کمک کنید در برابر زورگوها بایستند: کودکان حساس و زودرنج ممکن است حتی در شرایط عادی نیز گریه کنند یا رفتاری متفاوت از بقیه نشان دهند. از این رو همیشه در معرض آزار و اذیت سایر کودکان در مدرسه هستند. در چنین شرایطی ابتدا به کودک خود بیاموزید نترسد. اگر چنین شرایطی پیش آمد، به او بگویید که باید چهره‌ای شجاعانه و با اعتماد به نفس در مقابل زورگویان به خود بگیرد و موضوع را با معلم در میان بگذارد. همچنین به او بیاموزید به جای این که تنها راه برود، در میان جمعیت قدم بزند. به عنوان پدر و مادر، می‌توانید با معلم و سایر مسئولین مدرسه درباره شرایط او صحبت کنید.
• سعی نکنید او را تغییر دهید: شما نمی‌توانید به کودکان حساس و زودرنج کمک کنید، مگر این که مانند او فکر کنید. آن‌ها این گونه متولد شده‌اند. آن‌ها را بپذیرید و سعی نکنید آن‌ها را تغییر دهید. تلاش برای تغییر یک کودک بسیار حساس به جز آسیب به رشد کلی او، نتیجه دیگری به همراه ندارد.

• کودک بسیار حساس را با تمام ویژگی‌هایی که دارد، بپذیرید و قدر بدانید: یک کودک زودرنج و بسیار حساس دارای ویژگی‌های خوب بسیاری است که می‌توانید به آن افتخار کنید. خواهید فهمید که او بیش از سایر همسالانش نسبت به انسان‌ها وحیوانات مراقب، دلسوز و همدل است. او درک بسیار بالایی دارد و می‌تواند به خوبی دیگران را درک کند. کودکان حساس بسیار خلاق هستند و نویسندگان، داستان‌نویسان ، بازیگران و هنرمندان بزرگی خواهند شد. با این اوصاف، کودک بسیار حساس خود را بپذیرید و قدر شخصیت فوق‌العاده‌اش را بدانید.
• به کودک بسیار حساس خود کمک کنید تا آرام باشد: برخی تمرینات سبک به حفظ آرامش و راحتی کودکان حساس و زودرنج بسیار کمک می‌کنند. شما می‌توانید نیم ساعت جلسه پرانایاما و یوگا را در برنامه روزمره کودک بگنجانید. برای تشویق او نیز می‌توانید با او همراه شوید. ثبت نام در یک کلاس هنری، رفتن به گردش شبانه یا پیاده‌روی در آرامش و آسایش او نقش بسیار زیادی دارد.
• نوازش: برای تعریف از او، کودکان حساس و زودرنج را نوازش کنید و در آغوش بگیرید تا احساس کند مورد علاقه و حمایت شما قرار دارد. قبل از هر کاری، باید بدانید چه راهبردی برای فرزند شما مفید واقع خواهد شد. در بسیاری مواقع راهکاری که برای یک کودک موثر واقع می‌شود برای دیگری به کار نمی‌آید. بنابراین درک کودکان حساس و زودرنج اهمیت بسیار زیادی دارد و به او کمک می‌کند به عنوان یک فرد حساس سالم رشد یابد.

• کتاب صوتی پدر پولدار پدر بی پول را از دست ندهید.
• کتاب صوتی بخواهید تا به شما داده شود را از دست ندهید.
• کتاب صوتی اعتماد به نفس را از دست ندهید.

منبع:

• سایت نی‌نی پلاس