ضدعفونی کردن فرش‌های دستباف و ماشینی بدون شستن آن‌ها

نویسنده: مریم قنبری عدیوی؛ کارشناس ارشد فرش دستباف

فرش یکی از مهمترین اجزای دکوراسیون منازل ما ایرانی ها است. با در نظر گرفتن الگوی مصرف ما از فرش، نشستن و دراز کشیدن روی آن، می تواند منبعی برای انتقال آلودگی ها و بیماری های مختلف باشد. در حال حاضر با توجه به شیوع بیماری کرونا و لزوم تمیز نگه داشتن محیط زندگی، در این مقاله روش صحیح تمیز و ضدعفونی کردن فرش های دستباف و ماشینی در خانه، بدون شستن آن‌ها ارایه شده است. در نظر داشته باشید که شستشو و نظافت فرش امری ضروری است که اصول و قواعد خاص خود را دارد؛ به خصوص اگر فرش شما دستبافت باشد. با رعایت این اصول و قواعد علاوه بر ضدعفونی و تمیز شدن سطح فرش، تا حد امکان کیفیت اولیه و خصوصیات ظاهری آن نیز ثابت می ماند و تغییر نمی کند.

یکی از راه های پیشگیری از ویروس کرونا، ضدعفونی کردن لوازم منزل است. ویروس کرونا از جمله ویروس‌هایی است که چگالی بالایی دارد و به همین دلیل یکی از بیشترین مکان هایی که ممکن است آلوده باشند، سطح زمین رو فرش ها هستند. اولین نکته ای که باید در نظر بگیرید این است که به هیچ عنوان با کفش روی فرش ها رفت و آمد نکنید. کف کفش ها دارای آلودگی های ویروسی و میکروبی زیادی هستند که می توانند به راحتی محیط زندگی را خطرناک کنند. علاوه بر آن آلودگی های به وجود آمده از کف کفش ها با نشستن گرد و خاک محیط روی فرش، چند برابر می شوند. پیشنهاد می شود اگر تا به حال با کفش وارد خانه می شدید، از این به بعد برای حفظ سلامتی خود و افراد خانواده تان این عادت را ترک کنید!

مراحل ضدعفونی کردن فرش های دستباف، ماشینی و موکت به روش روشویی:

در این قسمت مراحل مختلف روشویی فرش برای تمیز و ضدعفونی کردن آن آمده است:

1- غبارگیری فرش دستباف:

با استفاده از جاروبرقی با دور تند، پشت و روی فرش را جارو کنید تا گرد و غبار آن خارج شود. گرد و خاک ریشه ها و لبه‌های فرش را با یک برس دستی پاک کنید و سپس جاروبرقی بکشید. در این مرحله سعی کنید جارو را در جهت های مختلف بکشید تا گرد و خاک بین پرزها تا حد امکان خارج شود.

2- تست کردن رنگ های فرش (مخصوص فرش دستباف):

قبل از شروع مرحله روشویی فرش های دستباف خود، اطمینان حاصل کنید که رنگ های آن با هم قاطی نمی شوند یا به اصطلاح فرش تان رنگ پس نمی دهد. برای تشخیص این موضوع می توانید از یک روش ساده استفاده کنید، دستمال یا پارچه نخی را با آب گرم خیس کنید و به قسمت هایی از پرزهای فرش بکشید، اگر دستمال رنگی شد یعنی فرش تان رنگ پس می دهد و باید هنگام روشویی آن دقت بیشتری داشته باشید و ممکن است رنگ های قالی تان با هم قاطی شود.

3- تهیه محلول شستشوی فرش (مناسب برای فرش های دستباف، فرش ماشینی و موکت):

فرمول محلول شستشو که در زیر آمده پیشنهاد آقای محمدحسین سیف، رفوگر و مرمت کار فرش های بزرگ پارچه ایرانی است. این محلول باعث تمیز، براق و ضدعفونی شدن سطح فرش می شود:

یک سوم استکان مایع ظرفشویی + نصف استکان شامپو فرش (اگر در دسترس تان نبود نصف استکان شامپو بچه یا نصف استکان تاید دستی) + یک قاشق چای خوری خمیردندان سفید رنگ (که از قبل در یک لیوان آب آن را حل کرده اید) را در 5 لیتر آب به خوبی هم بزنید تا به طور کامل با هم حل شوند. پس از هم زدن روی ظرف شما کف ایجاد می شود.

مقادیر ذکر شده در فرمول بالا برای 12 مترمربع فرش دستباف یا ماشینی است، برای فرش های بزرگتر یا کوچکتر مواد را به نسبت مناسب با ابعاد فرش هایتان کم یا زیاد کنید.

این محلول در دمای 40-10 درجه سانتی گراد تا یک هفته قابلیت نگه داری دارد.

• در صورت تمایل می‌توانید مقدار کمی سرکه سفید (در حد یک سوم استکان) به فرمول بالا اضافه کنید تا خاصیت ضدعفونی کنندگی آن افزایش یابد.

4- استفاده از محلول شستشو روی فرش:

یک اسفنج نرم و تمیز را در ظرف محلول قرار دهید و آب آن را بگیرید تا فقط کف روی ابر بماند (در حدی ابر را فشار دهید که آبی از آن چکه نکند). ابر را به آرامی از بالای فرش (در جهت خواب پرزهای فرش) روی آن بکشید. سپس سی دقیقه تا یک ساعت صبرکنید تا سطح فرش خشک شود. در این مدت روی فرش راه نروید.

بهتر است در این مرحله برای محافظت از پوست خود، از دستکش استفاده کنید.

5- تمیز کردن ریشه‌های فرش:

برای تمیز کردن لبه‌ها و ریشه های فرش، محلول شستشو را با یک فرچه یا برس نرم به آرامی روی این قسمت ها بکشید. سپس آن ها را با دستمال خشک کنید و زیر آن کاغذ یا دستمال سفید قرار دهید تا رطوبت اضافی شان گرفته شود.

6- درست کردن جهت خواب فرش بعد از خشک شدن:

پس از خشک شدن فرش، یک دستمال خشک زبر روی آن بکشید تا جهت خواب پرزهای فرش درست شود. سپس با کمک جاروی دستی فرش را به سمت خواب آن جارو بزنید. در نهایت می توانید با استفاده از برس، سطح رویی فرش را شانه کنید تا پرزها سر جای خود قرار بگیرند و فرش شما نرم و زیبا جلوه کند.

نکات مهم هنگام روشویی فرش و موکت در خانه:

• هنگام روشویی فرش تان از آبِ محلول شستشو استفاده نکنید و فقط از کف حاصل از آن روی فرش بمالید. در صورت رطوبت زیاد، سطح فرش چسبناک شده و دیرتر خشک می شود. همچنین ریشه های فرش به دلیل رسیدن رطوبت به آن ها، به مرور زمان می پوسند.
• هنگام روشویی فرش، کار خود را از قسمت بالای آن شروع کنید تا مجبور نباشید روی قسمت هایی که کف مالیده و تمیز کرده اید، راه بروید یا جابجا شوید.
• کف حاصل از محلول شستشوی فرش، آلودگی سطح رویی آن را در خود حل می کند و طی سی دقیقه تا یک ساعت در مجاورت اکسیژن هوا ناپدید می شود. در این مدت به هیچ عنوان روی فرش راه نروید چون باعث لکه دار شدن فرش می شود.
• با توجه به این نکته که دمای بالا، ویروس‌ها را از بین می‌برد برای ضدعفونی کردن فرش می‌توانید از دستگاه بخارشور هم استفاده کنید.

در آخر پیشنهاد می شود در شرایط بیماری فعلی و لزوم رعایت هر چه بیشتر بهداشت، پس از تمیز شدن سطح فرش ها، برای جلوگیری از آلوده شدن مجدد آن ها از روفرشی یا ملافه استفاده کنید. رو فرشی یا ملافه را روی فرش های خود پهن کنید و هر چند روز یکبار آن ها را با کمک ماشین لباسشویی بشویید. این روش برای محل هایی که رفت و آمد زیادی دارند یا محل بازی بچه ها هستند، بسیار مناسب است.